devsirme sistemi ne demek?

Devşirme Sistemi

Devşirme sistemi, Osmanlı İmparatorluğu'nda özellikle 14. yüzyılın sonlarından 17. yüzyıla kadar uygulanan bir uygulamadır. Bu sistem, Hristiyan tebaanın genç erkek çocuklarının belirli aralıklarla toplanarak İslam dinine geçirilmesi ve Osmanlı Devleti'nin askeri ve idari kadrolarında görevlendirilmesi esasına dayanıyordu.

Amacı ve İşleyişi:

Devşirme sisteminin temel amacı, Osmanlı Devleti'nin ihtiyaç duyduğu nitelikli asker ve yönetici ihtiyacını karşılamaktı. Bu sistem sayesinde, özellikle Yeniçeri Ocağı gibi önemli askeri birlikler ve devletin üst kademelerinde görev yapacak yetenekli kişiler yetiştiriliyordu.

Devşirme işlemi genellikle şu adımlarla gerçekleşiyordu:

1. Devşirme Emri: Padişah tarafından verilen bir fermanla devşirme işlemi başlatılırdı.
2. Devşirme Memurları: Özel görevliler (devşirme memurları), belirlenen bölgelere giderek uygun görülen çocukları seçerlerdi. Genellikle 8-20 yaş arasındaki sağlıklı ve zeki çocuklar tercih edilirdi.
3. Seçim Kriterleri: Boy pos, fiziksel özellikler ve zeka seviyesi gibi kriterlere dikkat edilirdi. Genellikle tek çocuklu ailelerin çocukları devşirilmezdi.
4. İstanbul'a Gönderiliş: Seçilen çocuklar İstanbul'a getirilerek İslam dinine geçirilir ve Türkçe öğrenmeleri sağlanırdı.
5. Eğitim: Devşirilen çocuklar, yeteneklerine göre farklı eğitimlere tabi tutulurlardı. Zeki olanlar Enderun Mektebi'nde devlet adamı olarak yetiştirilirken, diğerleri askeri eğitim alarak Yeniçeri Ocağı'na katılırlardı.
6. Görevlendirme: Eğitimlerini tamamlayan devşirmeler, devletin çeşitli kademelerinde görevlendirilirlerdi.

Önemi ve Sonuçları:

Devşirme sistemi, Osmanlı Devleti'ne hem askeri hem de idari anlamda büyük katkılar sağlamıştır. Sistem sayesinde, yetenekli ve sadık devlet adamları yetişmiş, merkezi otorite güçlenmiştir. Ancak, sistemin bazı olumsuz yönleri de olmuştur. Özellikle Hristiyan aileler için çocuklarının zorla alınması büyük bir travma yaratmış ve zaman zaman isyanlara yol açmıştır. 17. yüzyılın sonlarına doğru sistemdeki aksaklıklar ve artan eleştiriler nedeniyle devşirme uygulamasına son verilmiştir.

Terimler:

• Yeniçeri Ocağı
• Enderun Mektebi